Bí thư Tỉnh ủy An Giang Lê Hồng Quang phát biểu tại buổi lễ - Ảnh: VGP/LS

Tham dự sự kiện quan trọng này có Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính; nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng; Đại tướng Lê Hồng Anh, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Thường trực Ban Bí thư; nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa; nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh; cùng khoảng 3.000 đại biểu đến từ Trung ương, TPHCM, ĐBSCL, người dân trong tỉnh, du khách, khách hành hương...

Phát biểu tại buổi lễ, Bí thư Tỉnh ủy An Giang Lê Hồng Quang đã điểm lại quá trình xây dựng hồ sơ đề cử Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam (Lễ hội) trình UNESCO ghi danh là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Bí thư Tỉnh ủy An Giang nêu rõ, sự kiện chính là sự công nhận của cộng đồng quốc tế về những giá trị đặc sắc của Lễ hội cả về lịch sử, văn hóa, tâm linh. Đây là di sản văn hóa phi vật thể thứ 16 của Việt Nam, là di sản văn hóa phi vật thể thứ 2 của khu vực Nam Bộ (cùng với Nghệ thuật Đờn ca tài tử) được UNESCO ghi danh. Trên hết, đây là lễ hội truyền thống đầu tiên của ĐBSCL được đón nhận vinh dự này; góp phần khẳng định sự đa dạng, giá trị, bản sắc của văn hóa Việt Nam trong bức tranh văn hóa chung của nhân loại.

Đối với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh An Giang, đây là phần thưởng vô giá, khẳng định tính toàn vẹn, tính xác thực và giá trị nổi bật toàn cầu của di sản; giúp cho cộng đồng sở hữu di sản nhận thức đầy đủ hơn về giá trị của Lễ hội trong kho tàng di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc. Qua đó nâng cao lòng tự hào, ý thức trách nhiệm, hướng đến những biện pháp thiết thực để bảo tồn, phát huy giá trị của di sản.

Thay mặt lãnh đạo tỉnh, Bí thư Tỉnh ủy An Giang Lê Hồng Quang bày tỏ lòng tri ân sâu sắc đến các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ VHTT&DL, Bộ Ngoại giao, Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Trường Đại học Văn hóa TPHCM, các nhà nghiên cứu, nhà khoa học đã cùng Đảng bộ, chính quyền tỉnh An Giang, TP. Châu Đốc quan tâm đồng hành trong quá trình xây dựng và bảo vệ hồ sơ Di sản. Đặc biệt, gửi lời tri ân đến nhân dân Châu Đốc nói riêng, nhân dân An Giang nói chung - những người đã, đang và sẽ tiếp tục bảo tồn, thực hành và lan tỏa giá trị văn hóa thiêng liêng, cao quý này.

Chương trình văn nghệ đặc sắc tái hiện lại quá trình xây dựng, bảo tồn và phát huy Lễ hội vía Bà Chúa Xứ núi Sam của cư dân Kinh, Chăm, Khmer, Hoa ở khu vực Tây Nam Bộ - Ảnh: VGP/LS

Tại buổi lễ, ông Jonathan Wallace Baker, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam khẳng định, sự ghi nhận này không chỉ là sự tôn vinh giá trị di sản văn hóa phong phú của Việt Nam, mà một lần nữa khẳng định vai trò thiết yếu của các di sản, đã góp phần tạo dựng bản sắc văn hóa và giúp thúc đẩy sự gắn kết trong xã hội, đồng thời cũng góp phần tăng cường đối thoại liên văn hóa.

Đại diện UNESCO nhấn mạnh, di sản văn hóa phi vật thể được thể hiện trong các nghi thức, lễ hội, trong hiểu diễn nghệ thuật, tập quán xã hội và trong kiến thức truyền thống chính là mạch sống của cộng đồng, được trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, được định hình bởi kinh nghiệm tập thể và sự sáng tạo của những người gìn giữ và liên tục được tái tạo để duy trì sự phù hợp trong một thế giới luôn thay đổi.

Do đó, với sự ghi danh này, Lễ hội Bà Chúa Xứ núi Sam đã gia nhập danh sách các di sản nổi bật nhất, phản ánh sự đa dạng và sức sống của các biểu đạt về văn hóa của nhân loại. Lễ hội được tổ chức hàng năm thể hiện các giá trị tinh thần của cộng đồng các dân tộc Kinh, Chăm, Khmer và Hoa tại TP. Châu Đốc và trên khắp ĐBSCL.

Theo Ban Tổ chức, Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam là một trong những lễ hội lớn nhất và quan trọng nhất của người dân Nam Bộ. Đây là dịp để người dân bày tỏ lòng thành kính, biết ơn đối với Bà Chúa Xứ, vị thần được tin là mang lại bình an, may mắn và tài lộc.

Lễ hội không chỉ mang đậm giá trị văn hóa, tín ngưỡng, mà còn thể hiện sự giao thoa của các nền văn hóa trong khu vực. Năm 2001, Lễ hội được Bộ Văn hóa-Thông tin (nay là Bộ VHTT&DL) công nhận là lễ hội cấp quốc gia. Năm 2014, Lễ hội được Bộ VHTT&DL đưa vào danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia. Năm 2023, Lễ hội được vinh danh là "Hoạt động văn hóa tiêu biểu châu Á-Thái Bình Dương".

Ngày 4/12/2024, tại kỳ họp thứ 19, Ủy ban liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO diễn ra tại Cộng hòa Paraguay, Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam chính thức được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.  

Việc Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam An Giang được UNESCO vinh danh là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là một minh chứng hùng hồn cho giá trị toàn vẹn, xác thực và nổi bật mang tầm quốc tế của di sản độc đáo này.  

Sự kiện này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc quảng bá, giới thiệu những giá trị văn hóa tiêu biểu, đặc sắc về vùng đất và con người An Giang đến bạn bè trong nước và quốc tế. Việc di sản được vinh danh càng góp phần khẳng định sự đa dạng, phong phú và giàu giá trị của văn hóa dân tộc Việt Nam trong quá trình phát triển và hội nhập với thế giới.

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam được giữ gìn và thực hành qua nhiều thế hệ tại Châu Đốc, mang đậm bản sắc văn hóa của cư dân vùng Tây Nam Bộ và hoạt động văn hóa tâm linh của cư dân địa phươn với tính cộng đồng cao. Đồng thời, thể hiện bản sắc và sự kế tục của cộng đồng người Việt trong tiến trình giao lưu tiếp biến văn hóa với cộng đồng người các dân tộc Khmer, Hoa, Chăm...

Theo đó, mỗi năm tỉnh An Giang đón hơn 8 triệu lượt khách, riêng TP. Châu Đốc đón hơn 5 triệu lượt khách đến hành hương, chiêm bái các thắng cảnh, như miếu Bà Chúa Xứ núi Sam, quần thể lăng mộ Thoại Ngọc Hầu, chùa Hang, Tây An tự...

Theo Chinhphu.vn