Thay đổi địa giới hành chính là quá trình điều chỉnh, sắp xếp, sửa đổi và cải cách các đơn vị hành chính trên toàn bộ lãnh thổ hoặc tại một khu vực nào đó của một quốc gia. Sự phát triển của quốc gia là một tiến trình liên tục, không ngừng nghỉ, đòi hỏi bộ máy hành chính ở các cấp độ khác nhau cũng phải được điều chỉnh, sắp xếp kịp thời, tương ứng với sự phát triển đó để thích hợp với thực tế lịch sử - xã hội mới.

Bộ sách nghiên cứu công phu về thành lập và thay đổi địa danh, địa giới, đơn vị hành chính trong lịch sử đất nước. Ảnh: NXB Chính trị quốc gia Sự thật

Trong lịch sử hàng nghìn năm đấu tranh xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước của dân tộc Việt Nam, cùng với những thay đổi về chính trị, kinh tế, xã hội thì những thay đổi về địa lý hành chính cũng rất phức tạp. Trong đó, số lượng các đơn vị hành chính trực thuộc Trung ương và trực thuộc địa phương có sự thay đổi liên tục.

Hiện nay, ở nước ta chưa có nhiều công trình khoa học và các nhà khoa học chuyên sâu về lĩnh vực này, nhất là về mặt tư liệu thì những hồ sơ, tài liệu, văn bản ghi chép về địa danh, địa giới và những thay đổi của các đơn vị hành chính đang tản mạn, chưa được lưu giữ một cách khoa học và rất khó khăn trong việc khai thác.

Nhằm đáp ứng nhu cầu nghiên cứu, tìm hiểu về địa danh, địa giới hành chính Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử, đồng thời cung cấp cho bạn đọc tư liệu có giá trị về đề tài này, Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản bộ sách “Thành lập và thay đổi địa danh, địa giới, đơn vị hành chính trong lịch sử Việt Nam” do nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Ân biên soạn.

Bộ sách có dung lượng 2.000 trang, gồm 2 tập “Từ thời kỳ Hùng Vương dựng nước đến tháng 4-1975” (tập I), “Từ tháng 5-1975 đến tháng 12-2024” (tập 2). Đây là công trình khoa học đồ sộ, tổng hợp từ hàng nghìn tư liệu, tài liệu, văn bản pháp lý phân chia các khu vực hành chính trên lãnh thổ nước Việt Nam và những thay đổi địa danh, địa giới hành chính qua các thời kỳ lịch sử.

Thông qua việc trình bày tư liệu một cách khách quan, khoa học, bộ sách giới thiệu đến bạn đọc quá trình phân chia, chia tách, sáp nhập các đơn vị hành chính nước ta từ thời các Vua Hùng dựng nước, thời kỳ Bắc thuộc, thời kỳ phong kiến, thời kỳ Pháp thuộc, thời kỳ Cách mạng Tháng Tám lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, bảo vệ nền độc lập dân tộc, thời kỳ từ sau ngày đất nước hòa bình, thống nhất năm 1975 đến nay.

Một trong những điểm sáng về giá trị của bộ sách là tác giả đã dày công tìm kiếm nguồn tư liệu mới, nhất là những tư liệu nói về sự thay đổi địa danh, địa giới thời kỳ phong kiến và thời kỳ Pháp thuộc mà từ trước đến nay chưa được khai thác và tổng hợp.

Đánh giá về giá trị của bộ sách, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho rằng, đây là một công trình khoa học được biên soạn và khảo cứu đồ sộ, công phu; là công cụ tra cứu có giá trị, hữu ích, thuận tiện đối với các cơ quan, viện nghiên cứu, các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực quản lý địa giới hành chính, các nhà hoạch định chính sách, nhà nghiên cứu về địa danh học; đặc biệt, đối với việc nghiên cứu, biên soạn địa chí và lịch sử quốc gia, địa phương.

Đặc biệt trong bối cảnh các tỉnh, thành phố ở Việt Nam đang được xem xét sáp nhập nhằm tinh gọn bộ máy hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển kinh tế - xã hội, bộ sách được xem là biên niên sử, bách khoa thư hữu ích. Đây cũng đồng thời là một nguồn tư liệu quý giúp lưu giữ thông tin về các địa danh cũ khi sáp nhập các đơn vị hành chính.

Theo Báo Hànộimới