Đồng Văn là huyện vùng cao, biên giới của tỉnh, là nơi sinh sống của 18 dân tộc anh em, trong đó dân tộc Mông chiếm 87,7%, còn lại là các dân tộc Tày, Hoa, Kinh, Lô Lô, Pu Péo, Giáy… Huyện được thiên nhiên ban tặng nhiều danh lam, thắng cảnh đẹp và hùng vĩ, khí hậu mát mẻ trong lành và có nhiều di sản Địa chất nổi tiếng. Đặc biệt, nằm trong vùng lõi Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Cao nguyên đá Đồng Văn, với 25 điểm di sản địa chất cùng với các lễ hội truyền thống được bảo tồn, gìn giữ và tổ chức hàng năm đã thu hút lượng lớn du khách tới tìm hiểu và trải nghiệm.

Theo báo cáo của cơ quan chuyên môn, trên địa bàn huyện Đồng Văn có 13 lễ hội được tổ chức thường niên, trong đó có 11 lễ hội truyền thống và 2 lễ hội văn hoá. Một số lễ hội được tổ chức thường niên đã có dấu ấn riêng như: Lễ hội Gầu Tào xã Phố Cáo, lễ hội Hoa Tam giác mạch, lễ hội Khèn mông. Các lễ hội dân gian còn lại được các xã, thị trấn tổ chức với quy mô nhỏ hơn nhưng hết sức trang trọng, linh thiêng, vẫn đảm bảo sự hấp dẫn, giúp bảo tồn và phát huy những phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc theo hướng lành mạnh, tiến bộ, tiết kiệm. Đặc biệt, tại các lễ hội đều chú trọng các hoạt động văn hóa dân gian, dân ca, dân vũ, các trò chơi, môn thể thao dân tộc. Qua đó, đáp ứng nhu cầu tâm linh và giải trí của nhân dân, góp phần giáo dục đạo lý "uống nước nhớ nguồn", tạo sự gắn kết trong cộng đồng. Đến nay, các lễ hội được bảo tồn và duy trì đã góp phần quảng bá hình ảnh của huyện đến với khách du lịch trong và ngoài nước, trở thành một sản phẩm độc đáo phục vụ khách du lịch, thu hút du khách đến địa bàn; góp phần thúc đẩy phát triển KT-XH của địa phương.

Bên cạnh bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa trong các lễ hội truyền thống, huyện Đồng Văn cũng dành nguồn lực tôn tạo các di tích lịch sử trên địa bàn huyện, mở rộng các tour, tuyến du lịch tìm hiểu văn hóa, lịch sử. Hiện, trên địa bàn huyện có 12 di tích lịch sử - văn hóa được xếp hạng, trong đó có 4 di tích cấp Quốc gia, 8 di tích cấp tỉnh. Bên cạnh đó, huyện cũng tập trung quảng bá 5 di sản văn hóa phi vật thể được ghi danh vào danh mục di sản cấp Quốc gia gồm: Lễ cúng tổ tiên của người Lô Lô xã Lũng Cú; nghệ thuật trang trí trên trang phục của người Lô Lô đen xã Lũng Cú; lễ ra đồng (pặt oong) của dân tộc Pu Péo xã Phố Là; lễ cúng thần rừng của dân tộc Pu Péo xã Phố Là; tập quán xã hội và tín ngưỡng lễ cúng rừng của người Cờ Lao xã Sính Lủng.

Lễ hội Gầu tào được tổ chức thường niên tại xã Phố Cáo.

Song song với đó, huyện cũng khai thác các giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào vùng cao trong đời sống hàng ngày. Trong đó, không gian văn hóa chợ phiên Đồng Văn đã và đang được bảo tồn, được du khách trong nước và quốc tế vô cùng yêu thích. Hiện nay, trên địa bàn huyện có các chợ phiên: Chợ trung tâm huyện Đồng Văn, chợ Lũng Phìn, Sà Phìn, Phố Cáo và một số chợ xã, thị trấn thường xuyên duy trì hoạt động để Nhân dân trao đổi hàng hóa, nông sản. Huyện đã xây dựng không gian văn hóa chợ phiên gắn với khai thác phát triển du lịch phục vụ khách tham quan trải nghiệm.

Ông Nguyễn Văn Chinh, Phó Chủ tịch UBND huyện Đồng Văn cho biết: Xác định phát triển du lịch bền vững luôn song hành với bảo tồn văn hóa. Thời gian qua, huyện Đồng Văn luôn khuyến khích, tạo điều kiện cho việc sưu tầm, bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống các dân tộc gắn với xây dựng đời sống văn hóa; thực hiện tốt các chính sách hỗ trợ bảo tồn, gìn giữ văn hóa truyền thống gắn với phát huy vai trò nòng cốt của các nghệ nhân dân gian. Thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục duy trì tổ chức các lễ hội truyền thống như lễ hội hoa Tam giác mạch, lễ hội Khèn Mông; tôn tạo các điểm di tích, tạo điểm nhấn để thu hút khách du lịch. Đồng thời động viên, khuyến khích bà con chung tay bảo tồn văn hóa dân tộc, góp phần phát triển du lịch.

Theo VTV.vn