(Ảnh minh hoạ)

VTV.vn -

• Xóa bỏ độc quyền, không để giá vàng "một mình một chợ"

Ngày 30/5, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC).

Theo kết luận, Công ty SJC cơ bản chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, kinh doanh mua, bán vàng miếng theo giấy phép do NHNN cấp, thực hiện chế độ thông tin báo cáo số liệu mua, bán vàng miếng…

Tuy nhiên, ngoài những mặt đạt được, Thanh tra NHNN đã chỉ ra một loạt vi phạm, thiếu sót tại Công ty SJC.

Tổng giám đốc SJC tự quyết giá vàng

Cụ thể theo Kết luận, Công ty SJC đã vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng. Có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về sản phẩm, hàng hóa do doanh nghiệp cung cấp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Kết quả xác minh khách hàng cho thấy có dấu hiệu Công ty SJC vi phạm quy định của pháp luật về thuế. Căn cứ quy định của pháp luật, NHNN đã có Văn bản chuyển thông tin sang cơ quan có thẩm quyền để xem xét, xử lý theo quy định.

Đáng chú ý, mặc dù chưa có cơ sở xác định mức tăng giá trong giai đoạn từ ngày 02/10/2023 đến ngày 15/4/2024 là bất hợp lý. Tuy nhiên, tại Công ty SJC, giá mua, giá bán vàng do Tổng giám đốc Công ty SJC quyết định và chỉ đạo trực tiếp về giá mua, giá bán vàng khi không có quy định, quy trình nội bộ về các chỉ tiêu, căn cứ cụ thể trong cơ chế xác định giá mua, giá bán vàng, không phân tách trách nhiệm của các bộ phận có liên quan trong quá trình tham mưu xác định giá.

"Như vậy, việc quyết định giá mua, giá bán vàng do 01 cá nhân là Tổng giám đốc quyết định khi không có các chỉ tiêu, căn cứ cụ thể dẫn đến rủi ro trong việc xác định giá ảnh hưởng đến hoạt động của Công ty SJC cũng như thị trường vàng do Công ty SJC chiếm thị phần tương đối lớn", kết luận thanh tra nêu.

Kết luận của Thanh tra Ngân hàng Nhà nước cho thấy SJC vi phạm quy định kinh doanh vàng, phòng chống rửa tiền (Ảnh minh hoạ)

Bên cạnh đó, Công ty SJC cũng bị chỉ ra vi phạm một số quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền, như ban hành quy định nội bộ có nội dung không đầy đủ theo quy định; không có hệ thống quản lý rủi ro để xác định khách hàng nước ngoài là cá nhân có ảnh hưởng chính trị.

Công ty cũng không báo cáo các giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo liên quan đến hoạt động kinh doanh vàng; không thực hiện kiểm toán nội bộ về phòng, chống rửa tiền theo quy định; không đào tạo, bồi dưỡng về phòng, chống rửa tiền; không thực hiện đánh giá, không cập nhật kết quả đánh giá rủi ro rửa tiền; chưa quy định cụ thể tần suất cập nhật thông tin khách hàng; chưa có quy định về phân cấp trách nhiệm nhận biết khách hàng.

SJC cũng chưa thu thập đủ các tài liệu, dữ liệu để xác minh thông tin nhận biết khách hàng là tổ chức; quy định các biện pháp áp dụng tương ứng với mức độ rủi ro về rửa tiền chưa đầy đủ theo quy định; chưa quy định thời hạn áp dụng biện pháp trì hoãn giao dịch theo quy định; chưa có quy định hướng dẫn về cách thức giao tiếp với khách hàng thực hiện giao dịch đáng ngờ theo quy định.

Thanh tra NHNN chỉ ra, Công ty SJC đã vi phạm về lập hoặc thay thế và phát hành một số hóa đơn bán hàng nhưng không có mã của cơ quan thuế; chưa thực hiện các thủ tục xử lý hóa đơn sai sót đối với một số hóa đơn; hạch toán khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho vào giá vốn hàng bán dẫn đến thiếu thu nhập tính thuế thu nhập doanh nghiệp, làm giảm thuế thu nhập doanh nghiệp của công ty, không ghi đầy đủ thông tin hoặc thông tin có thể chưa chính xác về số chứng minh thư nhân dân/căn cước công dân của một số khách hàng trên Bảng kê 01/TNDN.

"Người đại diện theo pháp luật, lãnh đạo, nhân viên SJC chưa nghiêm túc chấp hành một số quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, phòng chống rửa tiền và hạch toán kế toán, lập và sử dụng chứng từ kế toán, kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế", Thanh tra NHNH chỉ ra nguyên nhân của các sai phạm nêu trên.

Phạt 2,14 tỷ đồng, chuyển thông tin sang Bộ Công an

Thanh tra NHNN cho biết cho biết ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, NHNN đã có văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm về chế độ hóa đơn, chứng từ kế toán, thuế có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự tại SJC sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý.

Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty SJC về các hành vi vi phạm quy định của pháp luật về chế độ thông tin báo cáo mua, bán vàng miếng và hoạt động phòng, chống rửa tiền với tổng số tiền phạt 2,14 tỷ đồng.

Kết luận thanh tra cũng đưa ra một số kiến nghị NHNN liên quan đến hoàn thiện cơ chế, chính sách trong quản lý hoạt động kinh doanh vàng; đồng thời đưa ra một số kiến nghị đối với các Bộ, ngành có liên quan để xem xét, xử lý theo thẩm quyền, quy định của pháp luật liên quan đến các thiếu sót, vi phạm thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của các Bộ, ngành.

Riêng với SJC, Thanh tra NHNN kiến nghị công ty này nghiêm túc chấn chỉnh trong việc chấp hành chưa nghiêm túc quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, còn để xảy ra các vi phạm, thiếu sót.

Yêu cầu SJC chấm dứt ngay hành vi vi phạm hành chính về chấp hành chế độ thông tin báo cáo; nghiêm túc chấp hành đúng chế độ thông tin báo cáo và số liệu báo cáo NHNN trong hoạt động kinh doanh vàng.

Chấm dứt các hành vi vi phạm hành chính về hoạt động phòng, chống rửa tiền; nghiêm túc chấp hành các quy định liên quan đến hoạt động phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí huỷ diệt hàng loạt; kịp thời khắc phục, chỉnh sửa các vi phạm, thiếu sót.

Yêu cầu SJC ban hành quy định trong việc xác định giá mua, bán vàng hàng ngày (xây dựng các tiêu chí, phương pháp, thẩm quyền xác định giá...) đảm bảo phù hợp với thực tế hoạt động của công ty và quy định của pháp luật có liên quan

"Gọi tên" hàng loạt ngân hàng, công ty kinh doanh vàng khác

Cùng với SJC, hôm nay, Thanh tra NHNN cũng công bố kết luận thanh tra về hoạt động kinh doanh vàng của Doji, PNJ, Bảo Tín Minh Châu, Eximbank và TPBank.

Cụ thể, trong kết luận tại Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ), Công ty này đã vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về sản phẩm, hàng hóa do doanh nghiệp cung cấp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh; có dấu hiệu vi phạm về nhãn hàng hóa theo quy định đối với sản phẩm vàng trang sức, mỹ nghệ;... Kết quả xác minh cũng cho thấy có dấu hiệu Công ty PNJ vi phạm quy định của pháp luật về thuế.

Công ty PNJ cũng vi phạm các quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền, cụ thể: ban hành quy định nội bộ có nội dung không đầy đủ theo quy định; không phân loại khách hàng theo mức độ rủi ro; báo cáo không đủ nội dung theo quy định của pháp luật; không báo cáo các giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo liên quan đến hoạt động kinh doanh vàng; không thực hiện kiểm toán nội bộ về phòng, chống rửa tiền theo quy định…

Công ty PNJ vi phạm về lập hóa đơn bán hàng không đúng thời điểm đối với một số hóa đơn; một số giao dịch thiếu thông tin hoặc có thể không phải thông tin số CMND/CCCD của khách hàng trên Bảng kê 01/TNDN;...

Ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, NHNN đã có Văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm về chế độ hóa đơn, chứng từ kế toán, thuế có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự tại Công ty PNJ sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý. Ngoài ra, Công ty PNJ cũng bị phạt số tiền 1,34 tỷ đồng.

Cùng với SJC, Thanh tra NHNN cũng công bố kết luận thanh tra về hoạt động kinh doanh vàng của Doji, PNJ, Bảo Tín Minh Châu, Eximbank và TPBank (Ảnh minh hoạ)

Còn trong kết luận thanh tra tại Ngân hàng TMCP Xuất Nhập khẩu Việt Nam (Eximbank), kết quả kiểm tra cho thấy, nhân viên Eximbank rút ngắn thao tác trong việc kiểm đếm và giao vàng, nhận vàng và rút ngắn thao tác kiểm đếm, thu - chi tiền VND với khách hàng, chênh lệch VND từ các giao dịch mua bán vàng trong cùng ngày khách hàng nộp/rút tiền mặt từ tài khoản thanh toán VND của khách hàng tạo điều kiện cho khách hàng thực hiện giao dịch mua, giao dịch bán với cùng số lượng vàng miếng trong cùng một thời điểm với thực tế khách hàng và nhân viên giao dịch của Eximbank không cần giao nhận vàng và tiền (chi ký chứng từ nhận vàng và tiền), chỉ thực hiện giao dịch tiền của phần chênh lệch giá vàng nhằm mục đích sinh lời.

Hoạt động này cũng làm tăng dọanh số mua bán vàng miếng của Eximbank (03 khách hàng chiếm 15% doanh số mua bán vàng miếng của Eximbank trong thời kỳ 03 khách hàng trên thực hiện giao dịch mua, bán liên tục cùng số lượng trong cùng một thời điểm với Eximbank), không phản ánh đúng bản chất doanh số mua, bán vàng miếng của Eximbank.

Eximbank vi phạm về không báo cáo một số giao dịch mua, bán vàng có giá trị lớn phải báo cáo theo quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền. Ngân hàng này cũng vi phạm về không lập hóa đơn theo quy định khi bán vàng miếng cho khách hàng đối với một số giao dịch, vi phạm về lập hóa đơn bán hàng không đúng thời điểm theo quy định đối với một số hóa đơn.

Chánh Thanh tra NHNN đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Eximbank về hành vi vi phạm quy định của pháp luật về hoạt động phòng, chống rửa tiền với số tiền phạt là 400 triệu đồng.

Còn với Công ty TNHH Bảo Tín Minh Châu (BTMC), kết luận tranh tra cho biết công ty này vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; vi phạm về giao dịch bán vàng với giá bán cao hơn giá niêm yết.

Vi phạm quy định về thương mại điện tử, sử dụng công nghệ số để kinh doanh vàng, cụ thể như: Không công bố trên "website: btmc.vn" thông tin vận chuyển và giao nhận; không công bố trên "website: btmc.vn" quy trình tiếp nhận, trách nhiệm xử lý khiếu nại của khách hàng và cơ chế giải quyết tranh chấp liên quan đến hợp đồng được giao kết trên website thương mại điện tử…

Công ty BTMC cũng vi phạm một số quy định của pháp luật về hoạt động phòng chống rửa tiền, cụ thể: ban hành quy định nội bộ có nội dung không đầy đủ; không có hệ thống quản lý để xác định khách hàng nước ngoài là cá nhân có ảnh hưởng chính trị; không thực hiện báo cáo giao dịch có giả trị lớn phải báo cáo liên quan đến hoạt động kinh doanh vàng...

Công ty BTMC hạch toán chi phí quà tặng vào giá vốn của hàng hóa dịch vụ mua vào không đúng quy định, dẫn đến giảm số thuế giá trị gia tăng phải nộp…

Thanh tra NHNN đã có báo cáo một số vụ việc qua thanh tra hoạt động kinh doanh vàng tại Cộng ty BTMC có vi phạm pháp luật, dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, Thống đốc NHNN đã phê duyệt và có văn bản chuyển thông tin sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý. Công ty này cũng bị phạt số tiền 2,64 tỷ đồng.

Công ty cổ phần Tập đoàn Vàng bạc đá quý DOJI bị phạt 1,365 tỷ đồng (Ảnh minh hoạ)

Với kết luận tại Công ty cổ phần Tập đoàn Vàng bạc đá quý DOJI, Thanh tra NHNN cho biết Công ty này vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; Vi phạm quy định về thương mại điện tử, sử dụng công nghệ số để kinh doanh vàng; Việc lập chứng từ nhập, xuất kho vàng giữ hộ tại Công ty DOJI còn có nhầm lẫn ghị nội dung sai với hình thức chứng từ, lập chứng từ chưa đúng mẫu quy định…

Đáng chú ý, kết quả thanh tra có một số cá nhân bán vàng nguyên liệu cho Công ty DOJI với khối lượng lớn bất thường so với nghề nghiệp, nhân thân của cá nhân bán vàng, trong đó xác minh có cả trường hợp Công ty (không phải Công ty DOJI) thông qua cá nhân để bán vàng nguyên liệu cho doanh nghiệp kinh doanh vàng có thể nhăm mục đích không xuất hóa đơn, không kê khai nộp thuế đối với vàng bán, che dấu nguồn gốc đối với vàng nguyên liệu,... gây bất ổn đến thị trường vàng trong nước như thời gian vừa qua.

Công ty DOJI cũng vi phạm một số quy định của pháp luật về hoạt động phòng, chống rửa tiền; Vi phạm về hạch toán tổng chi phí lãi vay được trừ khỉ xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp không đúng quy định…

Ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, Thanh tra NHNN đã có báo cáo một số vụ việc qua thanh tra hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty DOJI phát hiện có vi phạm pháp luật, Thống đốc NHNN đã phê duyệt và có văn bản chuyển thông tin sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xủ lý. Công ty này cũng bị xử phạt 1,365 tỷ đồng.

Cuối cùng tại kết luận thanh tra tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank), Ngân hàng này đã vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; về nhận vàng miếng SJC của khách hàng gửi TPBank giữ hộ nhưng không thực hiện thủ tục niêm phong, không ghi số series vàng nhận giữ hộ của khách hàng…

Việc lập hồ sơ giữ hộ vàng tại TPBank thực hiện chưa nhất quán với quy định, quy trình nội bộ giữ hộ vàng của TPBank ban hành; có một số ít trường hợp tính, thu phí thừa, thiếu; còn có trường hợp chứng từ kế toán ghi chưa đúng thông tin mệnh giá, số lượng, quy chỉ, ngày tháng.

Đáng chú ý trong thời kỳ thanh tra, một số khách hàng cá nhân có hoạt động mua, bán vàng miếng với TPBank, tần suất mua, bán diễn ra liên tục nhiều lần trong ngày, trong tháng với doanh số mua, bán hàng ngàn tỷ đồng trong một năm với mục đích mua, bán là kinh doanh.

Theo Nghị định số 24/2012/NĐ-CP không quy định cấp giấy phép kinh doạnh mua, bán vàng miếng cho cá nhân. Tuy nhiên, cá nhân được mua, bán vàng miếng tại (hoặc với) các tổ chức được NHNN cấp Giấy phép. Hoạt động cá nhân mua, bán vàng miếng với (hoặc tại) các tổ chức được NHNN cấp Giấy phép nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận là quyền của cá nhân được pháp luật cho phép, phù hợp với quy định giải thích từ ngữ "kinh doanh" tại Luật Doanh nghiệp.

"Việc xác định hoạt động mua, bán vàng miếng của cá nhân với (hoặc tại) các tổ chức được NHNN cấp Giấy phép nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận (kinh doanh) trong trường hợp cụ thể này có thuộc đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) nếu có thu nhập từ hoạt động mua, bán vàng miếng theo Luật Thuế TNCN hay không, thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính;…", kết luận nêu.

Ngay khi kết thúc thanh tra trực tiếp, Thanh tra NHNN đã báo cáo một số vụ việc qua thanh tra hoạt động kinh doanh vàng tại TPBank phát hiện có vi phạm pháp luật, Thống đốc NHNN đã phê duyệt và có văn bản chuyển thông tin sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý. Công ty này cũng bị xử phạt 380 triệu đồng.

Theo VTV.vn