Những phiên mua bán hàng trực tuyến dựa trên niềm tin

Những ngày qua, hàng loạt các vụ việc ồn ào liên quan đến người nổi tiếng livestream bán hàng, tức là tham gia các phiên bán hàng phát trực tiếp trên các nền tảng mạng xã hội, thu hút sự quan tâm của dư luận. Có hay không sai phạm trong các vụ việc này và mức độ sai phạm đến đâu, vẫn còn phải chờ kết luận của các cơ quan chức năng vào cuộc. Nhưng thực tế, đã có trường hợp phát ngôn không chuẩn mực, làm nội dung không đúng, dẫn đến vi phạm pháp luật. Còn với người xem các phiên livestream của những người nổi tiếng, họ mua chủ yếu với tâm lý dựa vào niềm tin là chính.

Kể từ khi các hình thức livestream bán hàng xuất hiện, người mua biết thêm khái niệm: "chiến thần livestream" - bán đến đâu hết hàng đến đó.

Anh Nguyễn Trung Kiên - Hà Nội chia sẻ: “Trước đó, mình hâm mộ một người anh làm review những sản phẩm đồ công nghệ. Dù anh ấy livestream sản phẩm gì ở nền tảng nào, mình cũng vào xem”.

Chị Minh Khánh - Hà Nội tâm sự: “Đa số em mua hàng nhờ các anh chị KOLs, KOCs. Bởi chỉ đơn giản là em tin tưởng họ”.

Trong livestream, yếu tố cảm xúc đóng vai trò quan trọng quyết định mua sắm. Khác với mua hàng truyền thống, nơi người mua cân nhắc kỹ về giá cả và chất lượng rồi mới trả tiền; khi xem livestream, khán giả thường bị cuốn theo không khí sôi động, những câu chuyện thú vị và sự tương tác trực tiếp. Việc mua hàng trong trường hợp này không chỉ để sở hữu sản phẩm, mà còn là cách để ủng hộ, bày tỏ tình cảm với thần tượng của mình. Thế nên, các nhãn hàng luôn săn đón những người nổi tiếng, các nghệ sĩ có lượng fan hâm mộ lớn cho các phiên livestream.

Anh Phùng Thái Học - Giám đốc Công ty truyền thông WOW Agency chia sẻ: “Hiện nay, tùy vào từng ngành hàng, tùy từng trường hợp, chi phí dành cho KOL, KOC có thể chiếm từ 8-20%. Sức mạnh của KOL, KOC đến từ niềm tin. Sẽ rất khó để một người tin một tổ chức nếu đó không phải là một tổ chức lâu đời, có uy tín, có tên tuổi. Nhưng nếu như đó là một con người thì quá trình xây dựng niềm tin nhanh và đơn giản hơn rất nhiều”.

Sức mạnh của họ chính là ở niềm tin của khách hàng, họ thuyết phục người ta mua hàng bằng uy tín của mình. Hiệu ứng đám đông và niềm tin cộng đồng cũng góp phần lớn. Và bởi xây trên nền móng là niềm tin, nên khi niềm tin mất đi, những ngôi sao chốt đơn cũng mất đi sức hút của mình.

Anh Nguyễn Trung Kiên - Hà Nội chia sẻ: “Người ta nghĩ rằng cứ nói thế, không ai quan tâm và đơn vẫn cứ ra, người ta không nghĩ được chỉ một câu nói của mình dẫn đến những sự việc. Đôi khi họ nghĩ không ai kiểm chứng điều đó, một câu nói trong phiên livestream”.

Chị Hương Ly - Hà Nội cho biết thêm: “Với những người em đặt hoàn toàn tin tưởng, em sẽ thường xuyên ghé qua kênh của họ, thậm chí em nhờ các bạn để tương tác cho kênh fanpage và mua hàng của họ. Nhưng sau khi nghe tin tức như vậy, em cũng cảm thấy bất ngờ và sốc. Và sẽ cân nhắc nhiều hơn trong việc đặt hàng”.

Liên quan những người nổi tiếng đang dính lùm xùm về quảng cáo sai sự thật, đã có người mạnh dạn lên tiếng xin lỗi dư luận. Một số người khóa tài khoản mạng xã hội hoặc hạn chế bình luận. Cảm xúc thường dễ thay đổi. Càng được cộng đồng mạng tung hô trên nền tảng cảm xúc, người bán hàng càng dễ sụp đổ khi bị đám đông quay lưng.

Đã xảy ra nhiều vụ việc liên quan đến người nổi tiếng có sức ảnh hưởng quảng cáo các sản phẩm không đúng với sự thật

Chế tài xử lý người nổi tiếng vi phạm

Đã xảy ra nhiều vụ việc liên quan đến người nổi tiếng có sức ảnh hưởng quảng cáo các sản phẩm không đúng với sự thật. Trong đó, có vụ việc quảng cáo các loại thực phẩm chức năng, thậm chí là thực phẩm dành cho trẻ em không đúng nguồn gốc, không đảm bảo chất lượng.

Livestream và thương mại điện tử giờ đã là một phần không thể thiếu của đời sống kinh tế, xã hội. Và khi đã là một phần không thể thiếu, nó cần được quản lý bằng luật pháp, bằng các quy định chặt chẽ chứ không còn là câu chuyện được chi phối bởi cảm xúc hay niềm tin.

Theo anh Phùng Thái Học, Giám đốc một công ty truyền thông, việc nhận quảng cáo cũng như kiểm chứng sản phẩm của các KOLs, KOCs hiện còn lỏng lẻo, hoàn toàn phụ thuộc vào ý thức từ người làm nội dung quảng cáo trong khi không phải ai cũng có đủ kiến thức và kinh nghiệm trong lĩnh vực này.

Anh Phùng Thái Học - Giám đốc Công ty truyền thông WOW Agency cho biết: “Một KOCs có vai trò rất rõ ràng. Vai trò của họ là chia sẻ những trải nghiệm của họ. Họ cảm thấy như thế nào về một sản phẩm. Gần đây, nhiều KOLs, KOCs đã quên đi vai trò đó. Họ chia sẻ thông tin họ chưa kiểm chứng được, họ chia sẻ thông tin họ mặc định là đúng”.

Hiện các quốc gia phát triển mạnh thương mại điện tử như Trung Quốc đều có những quy định chặt chẽ liên quan đến người nổi tiếng, người có sức ảnh hưởng khi tham gia quảng cáo, tiếp thị sản phẩm. Quốc gia này từng xử lý mạnh tay những người có sức ảnh hưởng khi họ vi phạm các quy định của pháp luật. Chẳng hạn, hai anh em sinh đôi là Tiểu Dương và Đại Dương cùng công ty Ba con cừu được xếp vào hàng tỷ phú nhờ bán hàng trực tuyến. Thế nhưng, đến tháng 9 năm ngoái, cơ quan quản lý tuyên bố điều tra công ty này về cáo buộc "gây hiểu lầm cho người tiêu dùng". Sau sự cố này, họ mất gần một triệu người hâm mộ chỉ trong một tuần, uy tín giảm sút trầm trọng.

Lý Giai Kỳ - ông hoàng son môi của Trung Quốc cũng từng bị nêu tên trong số những người bán hàng không đảm bảo chất lượng. Hay nữ hoàng livestream nổi tiếng Vy Á dính nghi vấn bán hàng kém chất lượng và trốn thuế. Tháng 12/2021, người này bị phạt hơn 4.900 tỷ đồng. Các nền tảng lập tức cắt sóng. Những ví dụ này cho thấy, Việt Nam cần sớm có những chế tài mạnh để xử lý người nổi tiếng có hành vi gian lận hoặc bán hàng kém chất lượng.

Ông Nguyễn Trường Sơn - Chủ tịch Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam chia sẻ: “Chúng ta nêu ra để làm gương và cảnh tỉnh. Khi vào cụ thể, dư luận xã hội sẽ là hình phạt nặng nhất đối với những người nổi tiếng. Và khi luật này đưa ra, tôi chắc chắn rằng, những người nổi tiếng bắt buộc phải nghiên cứu, thận trọng hơn trong việc phát ngôn, làm hình ảnh”.

Đầu năm nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo. Các ý kiến đề nghị cần quy định rõ hơn về nghĩa vụ của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo, đặc biệt là người có ảnh hưởng.

Phó chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương cho biết: “Tôi đề nghị các đồng chí nghiên cứu thêm để thiết kế phần quyền và nghĩa vụ, thậm chí có thể quy trách nhiệm của người có ảnh hưởng trong việc truyền tải sản phẩm quảng cáo”.

Hiện theo quy định của pháp luật, hành vi quảng cáo sai sự thật bị xử phạt hành chính, với mức phạt tối đa là 80 triệu đồng với cá nhân và 160 triệu đồng đối với tổ chức. Thế nhưng, hiện mức thù lao cho một người nổi tiếng khi tham gia bán hàng trên livestream có thể lên tới vài trăm triệu đồng.

Danh tiếng của một nhãn hàng không dễ có được, danh tiếng của một con người càng khó để xây dựng nên việc giữ được hình ảnh, giữ được sự yêu mến của công chúng luôn là thách thức với những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội cũng như những người nổi tiếng. Chỉ có những cá nhân bán hàng nghiêm túc, có trách nhiệm, giữ được uy tín, tuân thủ các quy định của pháp luật, hành xử văn minh mới nhận được sự ủng hộ lâu dài của công chúng.

Theo VTV.VN